Jak usprawnić proces uczenia się malucha?

Każdy, kto choć przez chwilę obserwował bawiące się radośnie dziecko, spostrzega po chwili, że owa zabawa nie jest jedynie „zwykłą” zabawą… Jest przestronnym polem eksperymentowania i nauki. Proces uczenia się dziecka jest nieustanny i gna w mgnieniu oka niczym rozpędzony gepard... Choć rozwój i uczenie się wiążemy najczęściej z „wewnętrznymi” predyspozycjami malucha, to w główniej mierze to, co robi dorosły, determinuje zakres, tempo i jakość uczenia się dziecka. Bezcenna rola dorosłego w podroży poprzez dziecięce uczenie się jest bezsprzeczna. Warto pamiętać o tym, organizując proces uczenia się dzieci w domu lub w przedszkolu.

Maluchy, ze względu na etap rozwoju poznawczego, w którym się znajdują, mogą mieć sporą trudność w rozumieniu komunikatów dorosłego (pokazywanie obrazków, komunikaty werbalne). Dzieje się tak, ponieważ maluchy nie rozwinęły jeszcze w pełni umiejętności posługiwania się kodem ikonicznym i symbolicznym. Najwięcej kłopotów sprawiają im słowne polecenia typu „wyjaśnię ci, co masz zrobić”. Kiedy polecenia te są do tego złożone (kilka pośrednich poleceń w jednym), maluch kompletnie gubi się, nie spełniając oczekiwań dorosłego. Aby zapobiec dyskomfortowi dziecka i frustracji dorosłego, który przez pomyłkę może uznać, że dziecko celowo go nie słucha ( a nie - nie rozumie), warto skorzystać z innego sposobu organizacji procesu uczenia się malucha. Sposób ten nazywamy modelowaniem, czyli prezentowaniem dziecku sposobu wykonania danej aktywności. Dziecko najłatwiej i najefektywniej uczy się bowiem obserwując inną osobę (modela) i w ślad za tym samodzielnie powtarzając daną czynność.

Nauczyciele i rodzice, którzy chcą wspierać maluchy w efektywnym procesie uczenia się, mogą skorzystać z poniższych wskazówek związanych z modelowaniem.

Jak organizować uczenie się dziecka poprzez modelowanie?

(za:Gruszczyk-Kolczyńska,Zielińska, 2012)

• Przygotuj miejsce do wspólnego działania, przynosząc tam potrzebne przedmioty (przykładowo klocki)

• Zachęć malucha do wspólnej aktywności. Jeśli dziecko nie reaguje a aktywnością, do której chcesz zachęcić dziecko są klocki, po prostu usiądź wśród zgromadzonych klocków i  zacznij je oglądać z wielkim zainteresowaniem. Możesz także zacząć je układać w rzędzie.  Maluch zapewne zaraz do Ciebie przybiegnie, bo też będzie chciał robić to, co sprawia dorosłemu tyle frajdy

• Okazuj zadowolenie i frajdę z zabawy

• Złożone czynności (na przykład układanie domku z klocków) realizuj w podziale na kilka czynności następujących po kolei. Pomoże to dziecku swobodnie je naśladować

• Nazywaj wykonywane czynności (krótko) oraz ich efekty

• Okazuj zadowolenie z tego, co zostało zrobione (na przykład „Zbudowałeś domek, świetnie, bardzo się cieszę!”)

Jeżeli chcemy ukierunkować zachowanie młodszego dziecka poprzez polecenia słowne, pamiętajmy, aby były one formułowane jak najbardziej konkretnie. Powinny być to krótkie, proste komunikaty (pamiętajmy, że małe dziecko ma trudności w posługiwaniu się kodem symbolicznym). Wskazówki jak z powodzeniem tworzyć takie komunikaty można znaleźć tutaj