Sposób na małego bałaganiarza...
Porozrzucane zabawki po całym pokoju, baza
kosmiczna na łóżku, przejście przez pokój to istny tor przeszkód? Poczucie, że
sprzątanie w pokoju malucha to syzyfowa praca – który z rodziców tego nie zna… Jest
jednak kilka sposobów na to, by zapanować nad tym chaosem!
1. Ja – bałagan – porządek
Ważne, aby zastanowić się nad tym, jaki my
dorośli, mamy stosunek bałaganu/porządku. Czy zawsze sprzątamy
po sobie? Kiedy chce nam się najbardziej, a kiedy najmniej sprzątać? Dziecko
podobnie jak dorosły, czasem nie ma ochoty na sprzątanie. Dzieje się tak zazwyczaj
w sytuacjach:
- gdy jest zbyt zmęczone, na przykład kończy zabawę zbyt późno - wtedy, gdy jest już czas na przygotowywanie się do snu. W tej sytuacji, warto zaplanować czas malucha tak, aby mógł on wywiązać się ze swoich obowiązków.
- gdy nagle dorośli przerywają mu zabawę prosząc o jej zakończenie. Dorośli także nie lubią, gdy przerywa im się, na przykład czytanie ulubionej książki… Jak zatem wyegzekwować, by dziecko zakończyło zabawę i uprzątnęło zabawki? Zapowiedz dziecku konieczność jej zakończenia:
„Za chwilę będzie podwieczorek. Masz jeszcze
kilka minut do zakończenia zabawy…”
Po upływie kilku minut poproś o wykonanie następnej
czynności:
„Posprzątaj(my) zabawki. Za dwie minuty
będziemy jeść podwieczorek.”
Czy pomagać
w porządkowaniu?
2. Drobne czynności a nawyk sprzątania.
- odkładanie odzieży wierzchniej po przyjściu do domu na wieszak,
- odkładanie szczoteczki do zębów i pasty w przeznaczone do tego miejsce,
- sprzątanie zabawek z kąpieli w ustalone miejsce,
- składanie ubrań przed kąpielą itp.
W ten sposób dziecko ma możliwość ćwiczenia
umiejętności samoobsługowych i jednocześnie utrwala nawyk sprzątania. Im
częściej dziecko będzie ćwiczyć te umiejętności, tym bardziej staną się one
czynnościami automatycznymi i łatwiej będzie wyegzekwować od niego utrzymanie
ładu np. w jego pokoju.
3. Zabawa.
Dziecko uczy się także przez zabawę. Warto więc zainicjować zabawę w porządkowanie pokoju.Wybierzcie wspólnie ulubione zabawki dziecka – np. lalki, pluszaki, samochody i pobawcie się w sprzątanie pokoju. Przećwicz (zamodeluj) elementy „procesu sprzątania”, które dziecko będzie realizować w rzeczywistości. Pamiętaj, by podczas zabawy chwalić „postać”, która sprząta. Nigdy nie karć. Chwal, bo w ten sposób wzmacniasz zachowania pożądane. Pamiętaj, aby sprzątnie było dla dzieckiem przyjemnością, nie karą.
4. Książka.
Aby wzmocnić zachowania pożądane warto sięgnąć po książkę dla dzieci o tematyce związanej z utrzymywaniem porządku. Dziecko dzięki temu lepiej zrozumie, jakie znaczenie ma porządek i jakie są konsekwencje bałaganiarstwa. Poza tym, nic lepiej nie działa na dziecko, jak jego wyobraźnia.
Wskazówka Zanim będziesz „uczyć” swoje dziecko sprzątać
pokój np. po zabawie, warto przećwiczyć (zamodelować) ten schemat bawiąc się z
nim kilkakrotnie w zabawę „Przytulanki sprzątają pokój” lub czytając mu książkę o
podobnej tematyce (np. „Franklin – mały bałaganiarz”).
Wytłumacz swojemu
dziecku, co się dzieje, gdy jest bałagan i dlaczego ważne jest, by posprzątać
po zabawie, np.
„Gdy jest bałagan, zabawki szybko się niszczą i trzeba je wyrzucić / Gdy jest bałagan zabawki się niszczą i nie można dłużej się nimi bawić.”
„Gdy pokój jest posprzątany, łatwiej jest
znaleźć zabawkę, gdy chcemy się nią pobawić, bo wiemy, gdzie jest jej miejsce.”
„Przyjemniej spędza się czas, gdy pokój jest
posprzątany.”
Po zabawie,
wspólnie sprzątnijcie pokój. Pokaż dziecku, co i jak trzeba zrobić. Za każdym razem opisuj mu każdą wykonywaną przez siebie czynność. Tłumacz, po co to
robisz, np.:
„Chowam
wszystkie klocki lego do niebieskiego pudełka, żeby łatwiej było je znaleźć.”
„Odkładam książki na półkę, bo gdy leżą na
ziemi łatwo je nadepnąć i zniszczyć.”
„Odkładam misie do kosza, bo tam jest ich
domek.”
Poproś, aby powtórzył po tobie każdą
czynność, np.
„Odkładam książki na półkę, bo gdy leżą na
ziemi łatwo je nadepnąć i zniszczyć. Teraz ty spróbuj..”
Pochwal dziecko po każdej wykonanej
czynności, niezależnie od tego, czy efekt jest dla ciebie satysfakcjonujący.
Pamiętaj, aby po dziecku nie poprawiać.
Po jakimś czasie nauczy się ono odkładać
rzeczy na miejsce. Potem, wystarczy, gdy będziesz mu towarzyszyć przy
sprzątaniu, podając tylko niektóre zabawki do odłożenia na swoje miejsce.
By zwiększyć motywację dziecka, możesz
urządzić konkurs (dzieciaki lubią rywalizację), np.
„Kto wrzuci więcej klocków lego (miśków itd.)do
pudełka ten wygrywa?”
Na koniec, gdy pokój jest już posprzątany, zwróć uwagę dziecka na ten fakt. Pochwal go przykładowo mówiąc:
„Popatrz jak ładnie wygląda posprzątany pokój. Jest w nim porządek i ład. Każda zabawka jest na swoim miejscu. Książki na półce, klocki lego w pudełku, misie w koszu. Świetnie sobie z tym poradziłeś.”
WARTO PAMIĘTAĆ!
- Pomagaj dziecku, aż do momentu, gdy utrwali nawyk porządkowania, stopniuj swoje zaangażowanie. Potem, tylko przypominaj o tym obowiązku lub pomagaj wykonać te czynności, które sprawiają mu najwięcej trudności.
- Nie poprawiaj po dziecku.
- Zawsze chwal je za każdą drobną czynność wykonaną podczas sprzątania.
- Bądź konsekwentny. Zabawki porozwalane na podłodze, a dziecko prosi o przeczytanie bajki na dobranoc? Im szybciej zabawki znajdą się na swoim miejscu, tym więcej czasu na czytanie ulubionej bajki na dobranoc.
AUTOR
Urszula Ksenycz - pedagog współpracujący z Pracownią Psychologii i Psychoprofilaktyki
Komentarze
Prześlij komentarz