Praca na pozytywach – Pochwały

fot. freegreatdesign.com

KILKA SŁÓW NA TEMAT SKUTECZNYCH POCHWAŁ

    

Każdy z nas lubi być chwalony. To miłe uczucie, gdy inni potrafią zauważyć i docenić nasz wysiłek, mocne strony, nasze umiejętności. Pod wpływem takich komunikatów dostajemy  „skrzydeł” i  mamy ochotę jeszcze bardziej się starać. Pochwały są cennym motywatorem pozytywnych dziecięcych zachowań. Warto korzystać z nich, kiedy chcemy docenić wysiłek malucha. Są też dobrym narzędziem w przypadku korygowania niepożądanych zachowań (zazwyczaj koncentrujemy się na negatywach, warto wówczas spróbować przykuć uwagę do najmniejszych pozytywów, by pobudzić motywację dziecka w stronę dobrych, pożądanych zachowań). Jeżeli chcemy, aby nasza pochwała było skuteczna, powinna spełnić kilka zasad. Zobaczmy jakie.

Prawidłowa pochwała:

Jest realna

Nasza pochwała powinna być szczera i podkreślać coś, co miało miejsce w rzeczywistości.

Jesteśmy w stanie ją uzasadnić

Czyli jesteśmy w stanie szybko odpowiedzieć na zadane nam pytanie „A dlaczego tak uważasz?”

Jest konkretna

Dobre skonstruowana pochwała powinna „podpowiadać” dziecku jakie zachowania są pożądane i jakie należy powtarzać. Kiedy na przykład powiemy „Byłeś bardzo grzeczny – brawo!” nie wiadomo, co mamy na myśli mówiąc „grzeczny”. Dziecko może poczuć się nieco zdezorientowane, bo pod określeniem grzeczny może kryć się wiele zachowań.

Nie zawiera „zakazanych słów”

Niektóre pochwały na pierwszy rzut oka wydają się poprawne. Jeśli jednak przyjrzymy się uważniej, zaobserwujemy, że zawierają sformułowania, które czynią je niejednoznacznymi:

„Tym razem dobrze to zrobiłeś”

„W końcu posprzątałeś”

„Całkiem nieźle ci poszło”

„Synku zrobiłeś to prawie tak samo dobrze jak Joasia”

„Mógłbyś tak zawsze jeść śniadanie”

Żeby sprawdzić czy powyższe pochwały są poprawne, zadajmy sobie pytanie, czy chcielibyśmy usłyszeć „Tym razem pięknie wyglądasz!” lub „Zrobiłaś prawie tak samo dobrą sałatkę jak Matylda”…

Unika słowa „ale”

…pod którym to lubi „bywać” ukryta krytyka. „Dobrze wyszło ci to zadanie, ale mogłaś popracować jeszcze nad tymi literkami” to fałszywa pochwała, bo w istocie podkreśla, czego dziecko nie zrobiło i co w związku z tym mogłoby zrobić lepiej. W pochwale koncentrujemy się wyłącznie na pozytywach!

Jest natychmiastowa

W miarę możliwości chwalić powinniśmy od razu po zaobserwowaniu pozytywnego zachowania.

JAK BUDOWAĆ POCHWAŁY?

    

Prawidłowa i skuteczna pochwała powinna zawsze opisywać dokładnie to, co widzimy. Możemy na przykład powiedzieć „Poukładałaś książki na półce, bardzo dobra praca!” lub „Dałeś Tomkowi cukierka – to się nazywa opiekuńczość”. Pamiętajmy, by mówić o konkretnych zachowaniach. Wówczas dziecko będzie dokładnie wiedziało, jakie zachowanie jest dobre i jakie warto powtarzać w przyszłości.

I jeszcze kilka słów końcowych… Nie bójmy się chwalić naszych dzieci! Pochwały, w przeciwieństwie do gróźb czy kar, potrafią zdziałać cuda J Są naturalnym, cennym pobudzeniem motywacji. Pozwalają dzieciom budować wiarę we własny potencjał, a co bardzo ważne, kształtują późniejszą umiejętność nagradzania siebie i doceniania własnego wysiłku.

Na podstawie: Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisula A., Skotnicka M., Bryńska A., ADHD. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Poradnik dla rodziców i wychowawców, GWP 2012